2025-жылдын 20-21-ноябрь күндөрү Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун судьялары Чинара Садырова жана Айбек Молдакунов Минск шаарында өткөн «ЕАЭБ мейкиндигинде укуктун үстөмдүгүн камсыз кылуу» аттуу Евразиялык экономикалык биримдик Сотунун VIII Эл аралык конференциясына катышышты.
Мамлекеттик бийликтин мыйзам чыгаруучу, аткаруучу жана сот тармактарынын, Биримдикке мүчө мамлекеттердин, эл аралык уюмдардын, Евразиялык экономикалык комиссиянын, бизнес коомчулугунун, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн алдыңкы илимий мекемелеринин окумуштууларынын, практик юристтердин жана дипломатиялык корпусунун өкүлдөрүн бириктирген бул иш-чара эки күнгө созулду.
Иш-чаранын катышуучуларына Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун төрагасы Медербек Сатыевдин атынан саламдашуу сөзүн Чынара Садырова окуду.
«Азыркы шартта ЕАЭБ тууралуу Келишимдин жоболорун колдонуу жана түшүндүрүүгө байланышкан актуалдуу укуктук маселелерди ар тараптуу талдоонун мааниси өзгөчө чоң. Бул процессте мүчө мамлекеттердин Жогорку соттору бирдиктүү сот практикасынан тайбоого, укуктук аныктуулукту камсыз кылууга жана интеграциялык мейкиндиктин катышуучуларынын укуктарын коргоого өзгөчө салым кошуп келет.
Укуктун үстөмдүгү — бул жөн гана юридикалык принцип эмес. Ал — жарандардын мамлекетке болгон ишениминин негизи, ар бир адамдын укуктары корголоруна болгон ишениминин жана адилеттүүлүктүн кепилдиги. Дал ушул баалуулуктардын негизинде туруктуу жана гүлдөгөн коом калыптанат.
Бүгүн, ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин кызматташтыгы барган сайын бекемделип жаткан шартта, сот системаларынын алдында абдан жооптуу милдет турат — укукту бирдей түшүнүүнү жана туруктуу колдонулушун камсыз кылуу, өз ара ишенимди бекемдөө жана соттук өз ара аракеттенүүнү өнүктүрүү.
Биримдик алкагындагы соттук кызматташтык укуктук интеграцияны чыңдоонун жана макулдашылган өнүгүүнүн бекем негизи болуп саналат. Өз ара сый-урмат, тажрыйба алмашуу жана укуктук ыкмаларды биргелешип иштеп чыгуу — укуктун үстөмдүгү бардык сот системаларыбыз үчүн башкы багыт болуп кала берүүсүнүн кепили», — деп айтылды саламдашуу сөзүндө.
Конференциянын биринчи күнүндө катышуучулар Биримдик Сотунун ЕАЭБ мейкиндигинде укуктун үстөмдүгүн жана Биримдик укугунун бирдей колдонулушун камсыз кылуудагы ролун, анын ишмердигин өркүндөтүү маселелерин талкуулашты. Ошондой эле ЕАЭБ жөнүндө Келишимдин түзүлүшү жана анын негизинде регионалдык экономикалык интеграциянын эл аралык уюмун түзүү — мүчө мамлекеттер тарабынан белгилүү бир суверендүү ыйгарым укуктардын Биримдикке өткөрүлүшүн жана Биримдик укук системасынын түзүлүшүн шарттаган. Бул болсо Келишимдин жана ага негизделген укуктук актылардын Биримдик органдары жана бардык мүчө-мамлекеттер тарабынан бирдей колдонулушунун зарылдыгын билдирет.
Экинчи күнү Конференцияда ЕАЭБ жөнүндө Келишимдин жана ага негизделген Биримдик актыларынын бажы жөнгө салуу жана Биримдиктин ички рыногун өнүктүрүү чөйрөсүндө ишке ашырылышына байланышкан актуалдуу маселелер, ЕАЭБдин чек-ара аралык рынокторунда атаандаштык боюнча жалпы эрежелерди сактоо маселелери талкууланды. Ошондой эле Биримдик Сотунда юридикалык өкүлчүлүк боюнча көйгөйлүү маселелерге арналган тегерек стол өттү. Мындан тышкары, Беларусь Республикасынын Юстиция министрлиги менен биргеликте уюштурулган «Мүчө мамлекеттер жана ЕАЭБ Соту ортосундагы диалог» аттуу жумушчу жолугушуу болуп өтүп, анын жүрүшүндө Соттун мүчө мамлекеттердин ыйгарым укуктуу органдары менен кызматташтыгын өнүктүрүүнүн келечектери жана мүмкүн болгон багыттары талкууланды.
